بازار اروپا به دنبال پسته با کیفیت ایران است
بازگشت ایران به صدر بازار اروپا
پس از نزدیک به دو دهه توقف صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا بهدلیل نگرانیهای مربوط به آفلاتوکسین، با پیگیریهای دیپلماسی کشاورزی و اصلاح استانداردهای کیفی، بار دیگر پسته خام ایرانی راهی قفسههای فروشگاههای اروپایی شده است. امروز با رفع موانع بهداشتی، بازارهایی که سالانه بیش از ۲۰۰ هزار تن پسته مصرف میکنند، بهدنبال محصولی هستند که از دیرباز خاستگاهش در مناطق خراسان باشد.
ارقام و دستاوردهای صادراتی
سال گذشته بخش باغبانی کشور موفق شد ۱۷۵ هزار تن پسته به ارزش ۱.۷ میلیارد دلار به خارج صادر کند؛ جهشی چشمگیر نسبت به کمتر از ۱۰ هزار تن در دوران محدودیت. این رشد مایه دلگرمی است، اما کافی نیست. بهگونهای که:
- با بهبود سطح کیفی و پیادهسازی استانداردهای جهانی میتوان سهم بیشتری از بازارهای اروپا و آمریکای شمالی را از آن خود کرد.
- بهرهگیری از بستهبندی پیشرفته و گواهیهای ارگانیک، قدرت چانهزنی صادرکنندگان ایرانی را افزایش خواهد داد.
میراث تاریخی و ظرفیتهای بومی
خاستگاه کشت صنعتی پسته در ایران به قرن هفتم هجری بازمیگردد و از آن زمان تا امروز، دانش سنتی و روشهای نوین آبیاری قطرهای در استان خراسان شمالی تکامل یافته است. با وجود بحران آب، مدیریت دقیق منابع آبی و انتخاب ارقام مقاوم به خشکی، امکان افزایش عملکرد تا ۲۰ درصد بدون گسترش سطح زیرکشت فراهم شده است.
امنیت غذایی و تراز مثبت تجاری
در شرایطی که بخش کشاورزی ۵.۶ درصد رشد نشان داده و تراز تجاری مثبت سه میلیارد دلاری ثبت شده، پسته بهعنوان یک کالای استراتژیک و ارزآور، ضامن پایدار ماندن این روند است. با این حال، نگرانی از تحولات منطقهای و تحریمها ضرورت تقویت زنجیره تأمین داخلی و تداوم دیپلماسی اقتصادی را دوچندان میکند.
ارزشآفرینی؛ گام بعدی برای پسته ایرانی
رشد خامفروشی پسته، حاشیه سود باغدار و صادرکننده را کاهش داده است. برای تبدیل شدن به بازیگری پیشرو در بازار جهانی، باید روی صنایع تبدیلی و برندینگ سرمایهگذاری کرد. محورهای کلیدی این تحول عبارتاند از:
- فرآوری روغن و کره پسته، تولید پودر پروتئینی و محصولات شیرینیپزی با نشان اصالت
- بستهبندی لوکس با امکان رهتتیابی (traceability) از باغ تا قفسه فروشگاه
چشمانداز و نقش آفرینان
موفقیت تداوم این مسیر نیازمند حمایت همهجانبه ارگانهای دولتی و مشارکت سرمایهگذاران خصوصی است. تشکیل اتحادیههای قدرتمند کشاورزی، تعریف طرحهای مشوق مالی برای صنایع تبدیلی و تسهیل دسترسی به تسهیلات بانکی، میتواند پتاسیل صادرات را تا دو برابر افزایش دهد. در کنار آن، آموزش کشاورزان بهمنظور رعایت استانداردهای جهانی و استفاده از فناوریهای نوین، پسته ایران را به کالایی ماندگار و پرسود در بازارهای بینالمللی بدل خواهد کرد.
About the Author
