نقش خانواده در جامعهپذیری و مصرف فرهنگی در عصر دیجیتال
خانواده محور اصلی جامعهپذیری در دنیای امروز
مدیر گروه جامعهشناسی دانشگاه پیامنور همدان با تأکید بر اهمیت نقش خانواده در فرآیند جامعهپذیری گفت: خانواده نخستین محیطی است که فرد در آن با قواعد اجتماعی و فرهنگی آشنا میشود. اعظم خطیبی در نشست «نقش خانواده در بازتولید فرهنگ عمومی» اظهار کرد: نوزاد در ابتدا بر اساس غرایز طبیعی عمل میکند اما به مرور زمان از طریق تعامل با والدین و نزدیکان، رفتارهای اجتماعی همچون گفتوگو، رعایت نظافت و شیوههای زندگی جمعی را فرا میگیرد.
مصرف فرهنگی و شکلگیری هویت اجتماعی
این جامعهشناس با اشاره به ارتباط مستقیم مصرف فرهنگی با هویت فردی و ملی افزود: فرهنگ به دو بخش مادی و نامادی تقسیم میشود؛ بخش مادی شامل ابزارها و کالاهای ملموس و بخش نامادی شامل ارزشها، باورها و ایدههاست. در عصر دیجیتال، رسانهها و فضای مجازی به شکل گستردهای بر مصرف فرهنگی نسل جوان اثر گذاشتهاند و هویت اجتماعی آنان را تحت تأثیر قرار میدهند.
تأثیر رسانهها و فضای مجازی بر سبک زندگی
خطیبی با بیان اینکه مصرف بیرویه رسانههای فرامرزی موجب تغییر نگرشها و استانداردهای زندگی شده است، گفت: رسانهها در حوزههایی مانند زیبایی، بدن و سبک زندگی فردی تأثیرات عمیقی بر جامعه دارند. او تأکید کرد که خانوادهها باید با آموزش صحیح، فرزندان را به استفاده مسئولانه از رسانهها و فناوریهای نوین ترغیب کنند تا از آسیبهای فرهنگی و اجتماعی جلوگیری شود.
نقش خانواده در تربیت و مدیریت فرهنگی
وی با اشاره به اهمیت آموزش خانوادهها در مدیریت مصرف فرهنگی افزود: جامعهپذیری تنها آموزش قواعد اجتماعی نیست، بلکه به شکلگیری هویت ملی نیز کمک میکند. خانوادهها اگر نسبت به فرهنگ مصرفی آگاهی نداشته باشند، فرزندان در معرض آسیبهای اجتماعی قرار خواهند گرفت.
- آموزش مسئولانه رسانهای در خانوادهها
- انتقال ارزشهای اخلاقی و دینی به نسل جوان
سیره رضوی و الگوی تربیت خانوادگی
این استاد دانشگاه با تأکید بر آموزههای امام رضا(ع) گفت: سیره رضوی الگویی عملی برای مدیریت خانواده و مصرف فرهنگی است. ایشان بر اصولی چون انصاف، گذشت و مهرورزی در روابط خانوادگی تأکید داشتند که میتواند بنیان خانوادههای پایدار و جامعهای سالم را شکل دهد. خطیبی افزود: مدیریت خانواده باید مشارکتی باشد تا تمامی اعضا در تصمیمگیریها نقش داشته باشند و این مشارکت بر اساس اصول علمی و دینی انجام گیرد.
جمعبندی
به گفته خطیبی، مصرف فرهنگی و جامعهپذیری در عصر دیجیتال نیازمند مدیریت آگاهانه خانوادهها، آموزش مستمر و برنامهریزی دقیق در مدارس و رسانههاست. اگر تربیت نسلهای آینده بر اساس آموزههای دینی و فرهنگی، بهویژه سیره رضوی، انجام گیرد، جامعهای اخلاقمدار، متعادل و همافزاینده شکل خواهد گرفت.
About the Author
