پیامدهای طولانی شدن تخصیص ارز بر واردات و قیمت حبوبات
حبوبات؛ رکن ثبات سفرههای ایرانی
حبوبات یکی از منابع ارزان و مغذی پروتئینی برای دهکهای کمدرآمد است. بیش از ۷۰ درصد نیاز کشور با تولید داخلی و حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد با واردات تأمین میشود. هرگونه اختلال در تخصیص ارز یا روند ثبت سفارش، مستقیماً روی دسترسی و قیمت این کالاهای اساسی تأثیر میگذارد.
روند تخصیص ارز و کاهش واردات
در شرایط فعلی رفع تعهد ارزی نزد بانک مرکزی بیش از شش ماه طول میکشد و ثبت سفارش روزانه بهشدت کاهش یافته است. نمونه آن، کاهش واردات از ۶۶ هزار تن در تابستان گذشته به ۵۷ هزار تن در فصل پاییز است. برخی واردکنندگان که براساس سهمیه ۳۰۰ تنی برنامهریزی کرده بودند، تنها ۷۰ تن دریافت کردهاند. ادامه این روند میتواند موجب توقف واردات و جهش قیمتها شود.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
- افزایش هزینه سفره خانوارهای کمدرآمد و کاهش مصرف حبوبات
- افت انگیزه واردکنندگان و تهدید ثبات عرضه در بازار
آمار و تحولات واردات
واردات عدس که در دو فصل گذشته اوج داشت، امسال به دلیل کاهش سهمیه واردکنندگان کاهش یافته است. لوبیا چیتی نیز از ۹ هزار تن در سال گذشته به حدود ۸ هزار تن تا نیمه اول سال جاری رسیده است. با توجه به فاصله نزدیک بازارهای همسایه (روسیه، ازبکستان، افغانستان)، در صورت باز شدن ثبت سفارش، ورود کالا ظرف دو ماه ممکن است، اما واردات از آفریقا و کانادا زمانبر است.
راهکارها برای تضمین ثبات بازار
- ایجاد سامانه شفاف رصد تخصیص ارز و زمانبندی ثبت سفارش
- تشکیل ذخیره استراتژیک حبوبات برای پوشش کمبودهای احتمالی
جمعبندی
با توجه به تورم و هزینه بالای تولید داخلی، واردات حبوبات تکمیلکننده ضروری نیاز غذایی است. تأخیر در تخصیص ارز نهتنها قیمتها را تحت فشار قرار میدهد، بلکه امنیت غذایی گروههای آسیبپذیر را نشانه میگیرد. سیاستگذاری هوشمندانه و ایجاد ابزارهای رصد و ذخیرهسازی میتواند مانع از ناپایداری بازار و تأمین مستمر حبوبات مورد نیاز مردم شود.
About the Author
