در پی وقوع جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، وزارت بهداشت با همکاری نهادهای مرتبط اقدام به غربالگری روانی و اجتماعی گسترده‌ای در سطح کشور کرده که نتایج آن نشان‌دهنده نیاز جدی هزاران نفر به خدمات روانپزشکی و روانشناختی است. طبق اعلام مشاور امور اجتماعی وزیر بهداشت، تاکنون بیش از ۵۱۶۱ نفر به عنوان افراد نیازمند خدمات روانپزشکی شناسایی شده‌اند.
غربالگری روانی پس از بحران؛ بیش از ۱۵۰ هزار نفر ارزیابی شدند
زینب نصیری ماهینی، مشاور امور اجتماعی وزیر بهداشت، در نشست مشترک با معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور و نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، با اشاره به اهمیت ارزیابی‌های تخصصی پس از حوادث و بلایا، اعلام کرد که از زمان آغاز جنگ ۱۲ روزه، بیش از ۱۵۰ هزار نفر در سراسر کشور مورد غربالگری روانی قرار گرفته‌اند. این افراد تنها شامل آسیب‌دیدگان مستقیم نبوده‌اند، بلکه در دسته‌بندی‌های مختلف توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی ارزیابی شده‌اند.
ارائه خدمات روانپزشکی و مددکاری اجتماعی به آسیب‌دیدگان
بر اساس نتایج این غربالگری‌ها، ۵۱۶۱ نفر نیازمند دریافت خدمات روانپزشکی تشخیص داده شدند که تاکنون بیش از ۲۲۰۰ نفر از آنان خدمات تخصصی دریافت کرده‌اند. همچنین ۳۳۴ نفر از خدمات مددکاری اجتماعی در مراکز سراج بهره‌مند شده‌اند و ۲۱۳۴ گروه مداخله روانشناختی برای افراد آسیب‌دیده از جنگ تشکیل شده است.
نصیری با تأکید بر اثربخشی مداخلات گروهی، اظهار داشت که این نوع خدمات روانی و اجتماعی به افراد کمک می‌کند تا مسائل خود را در فضایی مشترک به اشتراک بگذارند و از حمایت جمعی بهره‌مند شوند.
ضرورت تقویت تاب‌آوری روانی در دستگاه‌های خدمت‌رسان
وی در ادامه به اهمیت تاب‌آوری روانی و اجتماعی در میان کارکنان دستگاه‌های فعال در بحران اشاره کرد و گفت: حدود ۷۰ درصد از اتفاقات در بحران‌ها قابل پیش‌بینی هستند، بنابراین باید آمادگی روانی و ساختارهای حمایتی پیش از وقوع بلایا شکل گیرد. در همین راستا، مکاتباتی با دستگاه‌های اجرایی انجام شده تا تاب‌آوری روانی همکاران خود را جدی بگیرند.
سه محور اصلی کمک‌های اولیه روانشناختی
نصیری در پایان، کمک‌های اولیه روانشناختی را مبتنی بر سه اصل «پیوند زدن»، «گوش دادن» و «نگاه کردن» دانست و بر ضرورت تشکیل تیم‌های برنامه‌ریزی جامع با حضور تمامی ذی‌نفعان تأکید کرد. وی همچنین خواستار استقرار ساختارهای بازیابی روانی پس از بحران شد تا خدمات حمایتی به‌صورت هدفمند و مؤثر ارائه شود.
این اقدامات وزارت بهداشت، گامی مهم در جهت ارتقای سلامت روان جامعه پس از تجربه یک بحران جدی محسوب می‌شود و نشان‌دهنده اهمیت مداخلات تخصصی در مدیریت پیامدهای روانی بلایا است.
