ارتباط موثر؛ سرمایه گذاری بر سلامت روان است
در پنجمین نشست توانمندسازی «روان یار» که با محوریت سبک زندگی دانشجویی و مهارت‌های ارتباطی در قم برگزار شد، یک روانشناس تأکید کرد که ارتباط مؤثر و سلامت روان پیوندی جدایی‌ناپذیر دارند و تقویت مهارت‌های ارتباطی می‌تواند کیفیت زندگی فردی و اجتماعی را ارتقا دهد.
ارتباط مؤثر؛ نیاز ذاتی و عامل سلامت روان
اسما ساکی، روانشناس حاضر در این نشست، با اشاره به ذاتی بودن نیاز به ارتباط گفت: «انسان موجودی اجتماعی است و کیفیت سلامت روان او به کیفیت ارتباطاتش وابسته است.» به گفته او، تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که شبکه روابط اجتماعی قوی‌تری دارند، از حمایت‌های عاطفی، اجتماعی و اطلاعاتی بیشتری برخوردارند و در نتیجه سلامت روانی و جسمی بهتری تجربه می‌کنند.
مهارت‌های کلیدی در ارتباط مؤثر
این روانشناس توضیح داد که در مدل‌های مهارت‌های زندگی، ده مهارت اصلی شناسایی شده که بخشی از آن‌ها درون‌فردی و بخشی بین‌فردی هستند. سه مهارت کلیدی در تعاملات اجتماعی عبارتند از:
- قاطعیت، مذاکره و حل تعارض
- ارتباط مؤثر به‌عنوان مهارتی آموختنی و تمرین‌پذیر
ساکی تأکید کرد که ارتباط مؤثر تنها یک عمل تصادفی نیست، بلکه هنری است که نیازمند آموزش، تمرین و آگاهی است.
نقش گوش دادن فعال در ارتقای روابط
به گفته این روانشناس، ارتباط مؤثر بر دو رکن اصلی استوار است: هنر گوش دادن و هنر بیان کردن. او گوش دادن را دشوارتر و مهم‌تر از صحبت کردن دانست و افزود: «گوش دادن فعال می‌تواند صمیمیت ایجاد کند، سوءتفاهم‌ها را کاهش دهد و کیفیت روابط را افزایش دهد.»
چهار سبک گوش دادن شامل انتظاری، طوطی‌وار، همدلانه و خلاقانه معرفی شدند که در میان آن‌ها، گوش دادن همدلانه و خلاقانه نزدیک‌ترین الگوها به گوش دادن فعال هستند.
موانع و تکنیک‌های ارتباط مؤثر
ساکی برخی موانع گوش دادن فعال را ذهن‌خوانی، مرور ذهنی پاسخ، حواس‌پرتی و نصیحت‌کردن دانست و تأکید کرد که بسیاری از افراد تنها نیاز دارند درک شوند، نه اینکه راه‌حل بشنوند. او همچنین پنج مرحله برای گفت‌وگوی مؤثر معرفی کرد:
- توصیف عینی رفتار بدون قضاوت
- بیان احساس
- توضیح تأثیر رفتار
- بیان خواسته به‌صورت مشخص
- درخواست همکاری
این ساختار به گفته او، گفت‌وگو را از فضای اتهام به فضای همکاری تبدیل می‌کند.
ارتباط مؤثر؛ سرمایه‌ای برای سلامت روان
این روانشناس در پایان خاطرنشان کرد: «ارتباط مؤثر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی برای زندگی سالم است. سلامت روان ما به کیفیت روابطمان بستگی دارد و با تمرین مداوم، این مهارت به بخشی طبیعی از زندگی تبدیل خواهد شد.»
About the Author
