طبق اعلام رئیس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، انتخاب نوع و زمان مصرف غذا تأثیر قابل‌توجهی در کیفیت خواب دارد و این موضوع بر اساس پژوهش‌های متعدد اثبات شده است. بدن انسان همچون یک سیستم هماهنگ عمل می‌کند و تغذیه با تأثیرگذاری بر آنزیم‌ها و هورمون‌ها، نقش کلیدی در تنظیم خواب ایفا می‌کند.
غذاهای سنگین عامل اختلال در خواب
عطیه رزازی، با اشاره به تأثیر وعده‌های سنگین غذایی قبل از خواب، توصیه می‌کند که مصرف غذاهای پرکالری، حجیم و سرشار از پروتئین در ساعات نزدیک به خواب می‌تواند فرآیند گوارش را فعال کرده و مانع از خواب عمیق شود. در این حالت، فرد ممکن است دچار بی‌قراری و کاهش کیفیت خواب شود. فاصله دو ساعته بین آخرین وعده غذایی و زمان خواب، به بدن فرصت کافی برای هضم و آماده‌سازی خواب می‌دهد.
غذاهای محرک ذهن و افزایش بی‌خوابی
رزازی اضافه می‌کند که غذاهای پرادویه، شور یا ترش ممکن است با تحریک معده، ایجاد رفلاکس و سبک شدن خواب همراه باشند. مواد غذایی ترش با فعال‌سازی سلول‌های مغزی، احساس انرژی بیش از حد ایجاد کرده و از نظر علمی با بروز بی‌خوابی در ارتباط هستند.
نوسان قند خون و پیامدهای شبانه
مصرف خوراکی‌های شیرین پس از شام نیز توصیه نمی‌شود. زیرا افزایش ناگهانی قند خون و ترشح انسولین می‌تواند منجر به افت قند در نیمه‌شب شود؛ موضوعی که به‌ویژه برای افراد دارای مقاومت انسولینی یا اختلالات هورمونی مخاطره‌آمیز است و ممکن است موجب سردرد، بی‌خوابی یا احساس ضعف شود.
لبنیات؛ گزینه‌ای مناسب برای خواب آرام
رزازی پیشنهاد می‌دهد افراد در صورت گرسنگی شبانه، از مواد غذایی دارای قند آزادشونده تدریجی مانند شیر و ماست استفاده کنند. پروتئین موجود در این خوراکی‌ها علاوه بر ایجاد حس سیری، کیفیت خواب را افزایش می‌دهد و جلوی افت قند خون شبانه را می‌گیرد.
اهمیت ساده‌خواری پیش از خواب
مواد غذایی مصرفی در وعده قبل از خواب باید فاقد چربی، قند افزوده و مواد تحریک‌کننده باشند. غذایی سبک، ساده و دارای پروتئین متناسب باعث افزایش آرامش و کاهش احتمال کابوس شبانه خواهد شد. رزازی همچنین مصرف یک لیوان شیر کم‌چرب حدود نیم ساعت قبل از خواب را برای بهبود کیفیت خواب توصیه می‌کند.
محرک‌های کافئین‌دار و تأثیر آن‌ها بر خواب
در پایان، وی به تأثیر نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه اشاره کرده و افزود که این نوشیدنی‌ها ممکن است موجب رفلاکس معده و اختلال در فرآیند خواب شوند. به همین دلیل، بهتر است از نوشیدن چای پررنگ و قهوه پس از شام پرهیز شود یا در صورت ضرورت، چای کم‌رنگ با فاصله مناسب از وعده غذایی مصرف گردد.
انتخاب تغذیه مناسب نه‌تنها از نظر جسمی بلکه از نظر روانی نیز نقش مهمی در سلامت فرد دارد. تنظیم وعده‌های غذایی و پرهیز از خوراکی‌های محرک پیش از خواب می‌تواند آرامش شبانه را افزایش دهد و کیفیت خواب را بهبود بخشد.
